Informacja Komisji Europejskiej IP/07/263

Polska: Komisja podejmuje pilne działania mające na celu ochronę zagrożonych siedlisk przyrodniczych.

Komisja Europejska przesłała Polsce ostateczne ostrzeżenie w sprawie możliwości wyrządzenia szkód w pierwotnej puszczy i siedliskach przyrodniczych o europejskim znaczeniu w przypadku rozpoczęcia budowy obwodnic Augustowa i Wasilkowa. Komisja popiera modernizację infrastruktury drogowej w Polsce, w tym budowę korytarza drogowego Helsinki – Warszawa na odcinku w północno-wschodniej części kraju, jednak nie zgadza się, by budowa obwodnicy doprowadziła do nieodwracalnych, zbędnych i nieuzasadnionych szkód. Ponieważ prace porządkowe związane z tymi dwoma projektami budowlanymi już się rozpoczęły lub wkrótce się rozpoczną, Komisja traktuje tę sprawę jako pilną i poprosiła Polskę o udzielenie odpowiedzi w ciągu jednego tygodnia.

Komisarz ds. środowiska Stavros Dimas oświadczył: „Wzywam polski rząd do ponownego rozważenia przebiegu tych obwodnic w celu uniknięcia aż tak poważnych szkód dla środowiska naturalnego. Wierzę, że Polska może bardzo wiele zyskać budując nową infrastrukturę drogową, jednak bez szkody dla najcenniejszego dziedzictwa przyrodniczego.

Obwodnice Augustowa i Wasilkowa

W lutym 2007 r. władze polskie dały wykonawcom zielone światło na rozpoczęcie prac budowlanych przy obwodnicach przebiegających przez ważne siedliska przyrodnicze w dolinie rzeki Rospudy i w Puszczy Knyszyńskiej, w północno-wschodniej Polsce. W związku z tym Komisja przyspieszyła toczące się już postępowanie przeciwko Polsce w sprawie naruszenia przepisów w związku z obwodnicami Augustowa i Wasilkowa, przesyłając Polsce ostateczne ostrzeżenie i żądając udzielenia odpowiedzi w ciągu jednego tygodnia.

Brak odpowiedzi Polski może spowodować przekazanie przez Komisję sprawy do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W pierwszej kolejności Komisja może zażądać od Trybunału wydania nakazu wstrzymania robót do czasu rozpoznania sprawy. W grudniu 2006 r. Komisja uzyskała od Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości podobny nakaz zawieszający przepisy o polowaniu na szpaki we włoskim regionie Liguria.

Polska oficjalnie wydała zgodę na rozpoczęcie dwóch projektów budowlanych, pomimo, że w grudniu 2006 r. Komisja wysłała pierwsze ostrzeżenie dotyczące ośmiu projektów drogowych w północno-wschodniej Polsce, w tym projektów obwodnic Augustowa i Wasilkowa.

Projekt obwodnicy Augustowa o długości 17,1 km przewiduje budowę drogi szybkiego ruchu przecinającej dolinę rzeki Rospudy. Dolina stanowi rzadką mozaikę niezniszczonych siedlisk położonych na terenie jednej z największych i najlepiej utrzymanych puszcz pierwotnych w Europie Środkowej.

Droga szybkiego ruchu przecięłaby unikatowy system mokradeł uznanych przez wielu specjalistów zajmujących się torfowiskami za wyjątkowo cenne tereny w Europie. Dolina wchodzi w skład obszaru specjalnej ochrony (OSO)[1], wytyczonego na mocy dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa[2], a ze względu na występowanie na jej terenie rzadkich siedlisk powinna być również chroniona na mocy dyrektywy w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory[3], pomimo, że Polska jeszcze jej nie wyznaczyła. Ostateczne pozwolenie na budowę wydano dnia 9 lutego 2007 r. W tym samy dniu wykonawca ogłosił, że budowa ruszy przed końcem lutego.

Polska zaprzecza, jakoby europejskie ustawodawstwo dotyczące ochrony środowiska wymagało ochrony tego terenu i anulowania projektu. Władze polskie uważają, że oceniając szkody, jakie projekt spowoduje, rozważając alternatywne rozwiązania i proponując działania kompensacyjne - takie jak wyłączenie części lasów z wycinki, tworzenie sadzawek, blokowanie małych strumyków w celu podniesienia poziomu wód w kanałach melioracyjnych, sadzenie drzew oraz odbudowa mokradeł i zarządzanie nimi – wypełniły wszelkie wymagania związane z ochroną środowiska. Władze polskie twierdzą, że względy bezpieczeństwa drogowego są przeważającym argumentem przemawiającym za realizacją projektu. Komisja uważa jednak, że Polska ma obowiązek chronić ten obszar, a ocena i analiza rozwiązań alternatywnych jest słaba i nieprzekonująca. Komisja uważa też, że kwestia bezpieczeństwa drogowego mogłaby być rozwiązana poprzez budowę innych dróg stanowiących odpowiednią alternatywę dla obecnego rozwiązania, bez wyrządzania nieodwracalnych szkód na chronionym terenie. Jeśli chodzi o zaproponowane działania kompensacyjne, nie zapobiegają one destrukcji unikatowych siedlisk przyrodniczych.

Obwodnica Wasilkowa o długości 5,2 km częściowo przebiegałaby przez inny obszar specjalnej ochrony (OSO)[4] obejmujący siedliska chronione na mocy dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, który powinien być również wyznaczony jako teren mający znaczenie dla Wspólnoty na mocy dyrektywy w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Pomimo tego w dniu 2 lutego 2007 r. wydano ostateczne pozwolenie na budowę, a dnia 15 lutego 2007 rozpoczęto wycinkę drzew. Polska zgadza się, że OSO wymaga ochrony, ale twierdzi, iż dokonała prawidłowej oceny i zatwierdzenia projektu, proponując szereg odpowiednich działań kompensacyjnych. Komisja uważa, że ocena jest niedostatateczna i nie uzasadnia decyzji, która spowoduje poważne szkody dla środowiska naturalnego.

Przypisy

[1] Puszcza Augustowska

[2] Dyrektywa 79/409/EWG.

[3] Dyrektywa 92/43/EWG.

[4] Puszcza Knyszynska