Jak dojechać z Białegostoku do Trakiszek?

Rail Baltica to jeden z europejskich korytarzy transportowych, ma połączyć Warszawę z Helsinkami przez Kowno, Rygę i Tallinn. Rozpatrywane są dwa warianty przebiegu linii w Polsce między Białymstokiem a Suwałkami:

1.przez Sokółkę i Augustów

2. przez Ełk i Olecko,

w wersjach szybkości do 120 km/h, 160 km/h i 200 km/h.

Decyzja, który wariant będzie realizowany, powinna zostać podjęta już wkrótce.

W dniach 7-8.05.2009 Zielone Mazowsze brało udział w pierwszym spotkaniu w ramach konsultacji społecznych projektu, zorganizowanych przez PLK SA. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele PLK, samorządów lokalnych i regionalnych, parków narodowych, przez które może przebiegać Rail Baltica, organizacje pozarządowe, firmy, które przygotowują studium wykonalności (Pöyry) i ocenę oddziaływania na środowisko (Eko-log), a także reprezentanci kolei litewskich. W ciągu 2 dni odbył się przejazd szynobusem po obu wariantach planowanej trasy, krótko zaprezentowano warianty projektu i zagadnienia z przygotowywanych studium wykonalności i oceny oddziaływania na środowisko, przeprowadzono też ok. godzinną dyskusję po prezentacjach, kontynuowaną w czasie przejazdu.

Oba rozpatrywane warianty przebiegu Rail Baltica w Polsce prowadzą przez tereny cenne przyrodniczo, należące do sieci Natura 2000, m.in.: Puszczę Knyszyńską, Puszczę Augustowską, Dolinę Biebrzy, Ostoje Knyszyńską, Biebrzańską i Wigierską, a także przez Dolinę Rospudy. Realizacja inwestycji będzie stanowiła zagrożenie dla przyrody. Według firmy Eko-log, przygotowującej OOŚ, wariant przez Ełk i Olecko byłby nieco mniej szkodliwy.

W obu wariantach aktualnie istniejące pojedyncze torowiska byłyby zmodernizowane, zbudowano by także drugi tor na niemal całej długości trasy. Wariant przez Sokółkę i Augustów jest krótszy. Wariant przez Ełk i Olecko wymagałby wybudowania łącznic w Białymstoku i Olecku, by uniknąć konieczności zmiany kierunku jazdy. W Suwałkach przewidziane jest odtworzenia łącznika i budowa nowej stacji przelotowej w rejonie mostu na Hańczy.

Aby możliwe było zwiększenie prędkości, w obu wariantach w kilku miejscach przewidziana jest korekta przebiegu torów. Przy wariancie prędkości 200 km/h konieczne byłoby wyeliminowanie przejazdów kolejowych, wszystkie skrzyżowania byłyby bezkolizyjne.

Koszty realizacji poszczególnych wariantów i ich przewidywana opłacalność nie są jeszcze znane.

Dyskusja nad przebudową

W trakcie dyskusji pojawiały się różnego typu uwagi.

- Przedstawiciele samorządów z Dabrowy Białostockiej i Augustowa domagali się poprowadzenia Rail Baltica przez ich miasta, wyrażali obawę, że linia kolejowa nie wybrana jako odcinek Rail Baltica ulegnie degradacji i zamknięciu.

- Reprezentant Biebrzańskiego Parku Narodowego, zaznaczając, że tematem dopiero zajmie zajmie się Rada Naukowa Parku, zwracał uwagę, że wśród wariantów przebiegu Rail Baltica powinien być rozpatrzony także wariant możliwie najmniej ingerujący w obszary przyrodniczo cenne, a skoro trasa ma być wykorzystywana głównie dla ruchu tranzytowego mogłaby mieć zupełnie inny przebieg, np. przez Ostrołękę, z pominięciem Biebrzańskiego Parku Narodowego. Ponieważ na terenie parków narodowych nie można wykorzystywać odstraszaczy zwierząt, postulowano wprowadzenie miejscowych ograniczeń prędkości na obszarach gdzie już teraz są wypadki z udziałem dużych zwierząt, takich jak łosie.

- Ze strony podlaskich organizacji pozarządowych m.in. wyrażano obawy, że wraz z modernizacją Rail Baltica mogą wzrosnąć ceny dostępu do infrastruktury kolejowej, co oznaczałoby zmniejszenie wykorzystania kolei przez lokalne społeczności ze względów finansowych.

Zagadnienie, na ile zmodernizowana linia kolejowa będzie mogła przejąć część drogowych przewozów towarowych, czy poprzez przewozy kontenerowe, czy przewożenie całych tirów, w czasie spotkania nie było rozpatrywane. Nie wiadomo też, jakie decyzje odnośnie Rail Baltica i infrastruktury do przewozów i przeładunków towarowych zostaną podjęte na Litwie. Z perspektywy oddziaływania inwestycji na środowisko jest to istotne: przejęcie części ładunków przewożonych obecnie transportem samochodowym przez kolej pozwoliłoby na zmniejszenie szkodliwego oddziaływania transportu w regionie.

Konsultacje przeprowadzone 7-8.05.2009 przez PLK były interesujące nie tylko ze względu na omawiany temat, ale także na sam sposób ich przeprowadzenia. Standardowo gotowe projekty inwestycji są wykładane w urzędach na okres 21 dni, zainteresowane strony, jeśli w ogóle zorientują się, że projekt jest właśnie konsultowany, mogą zgłaszać uwagi. W tym przypadku przed podjęciem ostatecznych decyzji inwestor zorganizował przejazd by umożliwić wizję lokalną, uczestnicy byli cały czas zachęcani przez PLK oraz wykonawców OOŚ i studium wykonalności do wypowiedzi. Podkreślano, że w obecnej fazie projektu możliwości uwzględniania różnego typu uwag są największe, i dlatego już teraz rozpoczęto konsultacje.

Uwagi i wnioski Zielonego Mazowsza: [zobacz >>>].

Zdjęcia z przejazdu

Przejście linii kolejowej przez Biebrzański Park Narodowy, newralgiczny dla przyrodników odcinek wariantu "ełckiego". Na zdjęciu most nad Kanałem Rudzkim.

Ełk, przykład dysfunkcjonalnej infrastruktury dworcowej. Obecnie pod stacją przebiegają dwa równoległe tunele piesze - z tym że jeden nie ma żadnych wyjść na perony (na zdjęciu), a drugi wyjścia na wschodnią stronę torów. Co więcej, wyjścia na peron są zbyt wąskie, by zapewnić sprawne jego opuszczanie po przyjeździe popularnych pociągów.

Stacja Kijewo: tutaj od linii Ełk - Olecko odgałęziałaby się nowa linia kolejowa (a dokładniej - od km 18,370, koło miejscowości Zatyki), w kierunku miejscowości Wieliczki i linii Olecko - Suwałki.

Raczki: nowy most kolejowy nad Rospudą projektanci proponują połączyć z projektowaną drogową obwodnicą Augustowa, aby skumulować uciążliwości w jednym korytarzu.

Wiadukt nad rzeką Marychą i drogą wojewódzką nr 651.

Stacja Trakiszki - wyraźnie przeinwestowana w stosunku do aktualnego wykorzystania.

Michael Kremmer z firmy Pöyry przedstawia wybrane zagadnienia związane z korektami przebiegu linii w poszczególnych wariantach.

Oczywiście, było wiele pytań, uwag i postulatów.

Ze względu na napięty program dyskusję kontynuowano już w trasie, korzystając z systemu nagłośnienia szynobusu.

Odcinek Augustów - Augustów Port: korekta łuku i dobudowa drugiego toru wymagałaby ingerencji w linię brzegową jeziora Białego.

Oczekując w Jastrzębnej na opóźnioną Hańczę mieliśmy okazję przekonać się, że obecnie jednotorowa linia jest bardzo wrażliwa na zaburzenia rozkładu.

Aby wyeliminować ciasne łuki w rejonie mostu nad Biebrzą, projektanci proponują wyprostować przebieg linii między Kamienną Nową i Jastrzębną i wybudować nowy most, ok. 1 km na wschód od obecnego.

Istniejący most na Biebrzy.